Украин президенти Владимир Зеленский 23-апрелде Лондондо согушту жөнгө салуу боюнча Украинанын, АКШ жана Европа өлкөлөрүнүн делегацияларынын жолугушуусу өтөрүн ырастады.
"Шаршемби күнү биздин өкүлдөр Лондондо иштешет. Украина, Улуу Британия, Франция, Америка Кошмо Штаттары – биз шартсыз ок атышууну токтотууга жана андан кийин чыныгы жана туруктуу тынчтык орнотууга жетүү үчүн конструктивдүү аракеттерди улантууга даярбыз. Жардам көрсөткөн бардык өнөктөштөргө ыраазычылык билдирем. Шартсыз ок атышууну токтотуу тынчтыкка болгон алгачкы кадам болушу керек жана бул Пасха майрамында дал ушул Орусиянын аракеттери согуштун уланышына себеп болуп жатканын көрсөттү", - деп Зеленский Британиянын премьер-министри Кир Стармер менен сүйлөшүүдөн кийин социалдык тармактагы баракчасына жазды.
Дүйшөмбүдөгү кайрылуусунда Зеленский Лондондогу сүйлөшүүлөрдүн негизги максаты ок атышууну шартсыз токтотуу экенин белгиледи.
Bloomberg агенттигинин булагынын маалыматына караганда, Америка тараптан сүйлөшүүлөргө АКШнын мамлекеттик катчысы Марко Рубио жана президент Трамптын атайын чабармандары Стив Уиткофф жана Кит Келлог катышат. Алар Франциянын, Германиянын, Британиянын жана Украинанын тышкы иштер министрлери жана улуттук коопсуздук боюнча кеңешчилери менен жолугушат.
АКШ, Украина жана Европа мамлекеттеринин сүйлөшүүлөрү ушул жумада өтө турганы тууралуу буга чейин Wall Street Journal гезити кабарлаган. Басылманын маалыматына караганда, Вашингтон Украинага согушту токтотууга багытталган сунушунда АКШ Крымдын аннексиясын тааный турганы жана Украинанын НАТОго мүчө болуудан баш тартуусу сыяктуу шарттар жазылган.
Гезиттин маектештеринин айтымында, АКШнын Украинаны жөнгө салуу боюнча сунуштарынын айрым бөлүктөрү Орусиянын талаптарына туура келбейт. Мисалы, АКШ Украинанын чыгышындагы төрт облус – Запорожье, Херсон, Луганск жана Донецкиге Орусия мыйзамдуу көзөмөл кылганын тааныбайт.
Ошол эле учурда бул аймактардан орус аскерлерин чыгаруу боюнча талаптар сунуштарда көрсөтүлгөн эмес. Мындан тышкары, сунушта Украинанын куралдуу күчтөрүнүн санын кыскартуу жана Батыш өлкөлөрүнүн Киевге аскердик жардам көрсөтүүсүн же Европа аскерлерин жайгаштырууну четке кагуу камтылган эмес.
The Wall Street Journal гезитинин булактарынын айтымында, планда каралган дагы бир сунуш – Запорожьедеги атомдук электр станциясы жайгашкан жерди “нейтралдуу аймак” деп жарыялоо. Бул аймак АКШнын көзөмөлүндө болушу мүмкүн экени айтылууда. АЭСти 2022-жылдын март айында орус аскерлери басып алган.
Шаршемби күнү Лондондо өтө турган сүйлөшүүлөрдө дал ушул сунуштар талкууланары күтүлүүдө. Андан кийинки кадам АКШнын атайын өкүлү Стив Уиткоффтун Орусияга болгон кезектеги сапары болушу мүмкүн.
«Бул согуш туура эмес экенин эми түшүндүм», - дейт Борбор Азияда төрөлүп, Орусия тарапта согушкан Михаил.
Ал «Вагнер» компаниясына жалданган мурдагы жоочу. Согуштан качып, мекенине кайтып барган Михаил анонимдүү шартта журналисттерге баштан өткөргөнүн айтып, майдандагы чыныгы көрүнүш Орусиянын жашоочуларына жетпей турганын, телеберүүлөрдө аларга башкача маалымат берилип, кадрлар көрсөтүлүп жатканын белгиледи.
Михаил Украинадагы согуштук аракеттерге түз катышпаганын, эч кимди өлтүрбөгөнүн, Украинанын Орусия басып алган аймактарына "вагнерчилер" Бахмуттан чыгарылып, Пригожиндин козголоңу учурунда киргенин айтууда.
Михаилдин билдирүүсүндө, анын бөлүгүн Беларустун аймагы аркылуу Украинага киргизишкен. Ал 2023-жылы Пригожиндин өлүмүнөн кийин Орусиянын Коргоо министрлиги менен келишим түзүп, согушка кайра барган. Ал муну менен орус жарандыгын алууну көздөгөм деп түшүндүрдү.
Михаил армияга жаңы кабыл алынгандар түзгөн отрядга кошулган. Аларды Орусиянын аймагын көздөй жылган украин аскерлерин токтотуу үчүн Курскиге айдаганда качып кеткен экен.
Мурдагы "вагнерчи" Орусиянын армиясынын ичинде эмне болуп жатканын өз көзү менен көргөнүн, маанисиз согуш баарынын жанына батканын, өзү болсо миңдеген кишинин каны төгүлгөн агрессияны туура эмес деп эсептерин айтууда.
«Телеканалдан согушта биз кайсы бир кыштакты басып алганыбызды айтышат. Биз болсо кайсы бир токойдо отурабыз да, ким эмнени ээлегенин такыр түшүнбөйбүз».
Анын айтымында аскердик бөлүктөр коррупцияга белчеден баткан. Согушка бөлүнгөн олчойгон акча бат эле жайын таап, уурдалып кетет.
«Ал жакта жердин баарында коррупция, баңгизаттары, алкоголь. Өтө чоң акча берилет. Күйүүчү май, солярка, керосин —мунун баары акча. Командачылык андан пайдаланып, бирдемелерди ашыкча жазып, акча чыгарып алышат. Машина жүрбөйт, бирок отчеттордо ал аскер бөлүгүнүн эсебинде. Ага деп күн сайын 50-60 литр солярка же бензин жазылат. Ал жакта БМП, танктарды эске алганда күйүүчү майга көп эле чыгым кетери эсептелет да. Бирок иш жүзүндө анын баары кайда кетип жатканына акылым жетпеди».
Михаил өзү менен баарлашкан аскерлердин көбү согуштан чарчап бүткөнүн, качып кеткендер да көп экенин, армиянын жетекчилиги аларды кантип согушка кайтарууну билбей турганын кошумчалады.
«2022-жылдан бери армияда жүргөндөр бар. Бул мезгил аралыгында бир эле жолу балким 15 күнгө өргүүгө чыгышкан, аларга андан башка эс алууга уруксат бербейт, анткени кайра келбей коет деп кооптонушат. Алар кандай чарчаганын элестетип жатасызбы? — дейт Михаил. — Кайра кайтып келбегендер абдан көбөйдү. Аны көзөмөлдөө маселеси.... Муну кимдир бирөө көзөмөлдөшү керек эле. Бирок жада калса аскердик полиция да баш ооруткусу келбейт. Андыктан баарын үйлөрүнө жибербей коюу оңой».
Михаил өзү согуштан качууну 2024-жылдын ноябрында анын бөлүгүн Курск облусуна (украин жоокерлери 2024-жылдын августунан тартып Курскиде бир нече районду ээлеп турушкан) жибергенде чечкен.
"Мен туура эмес эле иштер болуп жатканын түшүндүм. Азыр болсо согуш болбогон нерсе экенин аңдап отурам. Бул нерсе мага кеч жетти, — дейт ал. — Согушта аскерлердин маанайы жакшы эмес, бирок корккондуктан унчугушпайт".
Михаил согуштан тиш доктурга баргандан кийин качып чыккан.
«Тишим катуу ооруп жаткан. Тиш доктурга бардым, ал тишимди жулду. Дарыгерден суранып, төрт күн фронтко барбасын деген маалымкат жаздырып алдым. Андан кийин жергиликтүү таксистти таап, Волгограддын аэропортуна жеттим, ал жактан Домодедового учтум. Паспорт текшерүүдөн өттүм, мен чет элдик жаранмын да. Ошентип туулган өлкөгө кайтып келдим», - деди Михаил.
Коопсуздукка байланыштуу анын Борбор Азиянын кайсы мамлекетинде экенин жарыялай албайбыз.
Украинанын бийлиги 21-апрелде билдиргендей, орус армиясы ондогон ракета жана дрон менен чабуул койду. Херсондо артиллериялык соккудан бир адам жараат алганы кабарланды. Ошол эле маалда, Украинанын дрону Орусиянын Белгород аймагында атып түшүрүлгөнүн расмий Москва ырастады.
Орусиянын Коргоо министрлиги 30 сааттык ок атышууу токтото туруу мөөнөтү аяктагандан кийин согуш аракеттери кайра башталганын маалымат каражаттары аркылуу билдирди. 19-апрелде Орусиянын президент Владимир Путин Пасха майрамына карата ок атуу токтотуларын жарыялаган.
Бирок Украинанын маалыматына караганда, бул тыныгуу маалында Орусия тараптан ок атуу режими үч миң жолу бузулган.
18-апрелде Парижде өткөн жолугушуудан кийин, ушул аптада Лондондо Европа, АКШ жана Украина өкүлдөрүнүн кийинки сүйлөшүүсү болот деп күтүлүүдө.
Америка президенти Дональд Трамптын атайын өкүлү Стив Уиткофф Владимир Путин менен дагы бир жолу жолугууну пландоодо.
Стэнфорд университетиндеги Hoover институтунун кызматкери Сергей Санович 21-апрелде "Настоящее время" телеканалына берген маегинде:
“Трамптын бул жолу европалыктарды сүйлөшүүгө тартканы акылга сыярлык кадам. Бул Путинди айрым жеңилдиктерге барууга мажбур кылышы мүмкүн, анткени ал санкциялардын жоюлушуна кызыкдар”, — деп билдирди.
Ошол эле учурда, Трамптын администрациясы эгерде жакын арада келишимге жетишилбесе, сүйлөшүүлөрдөн чыгып кетиши ыктымал экенин эскерткен.
Украинанын аба күчтөрү Пасха элдешүүсү бүткөндөн кийин Орусия дрон жана ракеталар менен чабуул койгонун билдирди.
Маалыматта орус тарап 21-апрелге караган түнү саат 12ден кийин 96 дрон колдонгону айтылат. Анын 42си атып түшүрүлүп, калганы жок кылынган.
Херсон аймагына "Оникс" ракетасы менен, Николаевге эки жолу ракеталык сокку урулганы да кабарланды.